Structuur bieden aan jonge kinderen met ASS aan de hand van een individuele daglijn

Vaak krijgen we de vraag van ouders: “Is een individuele daglijn wel nodig als je kind met ASS taal begrijpt?”

Uit ervaring weten we dat visualisaties voor heel wat kleuters met ASS een meerwaarde zijn. Zeker in tijden waar alles anders loopt dan anders en de gewone dagstructuur wegvalt…..

Concrete communicatie helpt kinderen met ASS

• om de wereld beter te begrijpen
• om zich te focussen op datgene wat belangrijk is
• om informatie op hun tempo te verwerken.

Concrete communicatie maakt kinderen met ASS

• zelfstandiger
• flexibeler
• minder gespannen en angstig.

 

Voor ouders  die aan de slag (willen) gaan met een dagschema willen we nog enkele praktische tips meegeven:

• Vertrek steeds vanuit de mogelijkheden en de noden van je kind bij het uitwerken van concrete communicatie
  • Ga op zoek naar de meest geschikte vorm van verwijzer: voorwerp – foto – tekening – pictogram. (deze staan uitgelegd in de vorige blog over structuur bieden)
    Niet het hoogste niveau is belangrijk, wel het werken op comfortniveau! Ook als het kind moe en gefrustreerd is, moet het zijn verwijzers kunnen begrijpen en zelfstandig hanteren.
  • Gebruik de gekozen verwijzers op het juiste niveau: jonge kleuters die weinig/geen taal begrijpen, laat je best de verwijzer meenemen en ter plekke inchecken (voorwerpen inpuzzelen – identieke foto’s, prenten, picto’s matchen) – oudere, cognitief sterkere kleuters weten door het zien van de verwijzer waar ze naar toe moeten en wat ze moeten doen. Ze moeten de verwijzer niet meer meenemen. Voorzie een doosje in de buurt van de daglijn waar je kind de verwijzer kan in leggen.
    Maak rond het gebruik van verwijzers duidelijke afspraken, onderling en met je kind.
  • Welke info heeft je kind nodig (inhoud)? Wat we gaan verduidelijken, is sterk individueel bepaald. Sommige kinderen vinden voldoende houvast als je in grote lijnen activiteiten aankondigt (vb. algemene picto voor vrij spel) – andere kinderen hebben nood aan meer gedetailleerde informatie (vb. picto van een puzzel)
  • Hoeveel informatie geven we? Teveel informatie in één keer kan een kind overspoelen. Doseren van informatie (aantal picto’s beperken, werken met dagdelen) geeft ouders ook meer ruimte om een meer realistische planning op te stellen.

• Hang het dagschema op een zichtbare, vlot toegankelijke plaats.
• Dagschema’s van boven naar beneden zijn het makkelijkst voor een kleuter en ook het meest praktisch.
• Kinderen die veel vragen blijven stellen ‘wat gaan we doen?’ verwijs je naar de daglijn. Hier kunnen ze alle informatie vinden.
• Kleuters hebben nog onvoldoende besef van tijd. Visualiseer de drie belangrijke eetmomenten (ontbijt, middagmaal, avondmaal). Dit zijn voor je kind duidelijke referentiepunten in de tijd. Op die manier krijgt je kind meer vat op de dagstructuur en begrijpt hij/zij beter wanneer de geplande activiteiten plaats vinden.
  Gebruik concrete woorden om tijd te verduidelijken: vb. na de boterhammen gaan we wandelen. Abstracte tijdsbegrippen zoals straks, seffens, vanavond,…. worden vaak niet of onvoldoende begrepen.

• Zelfstandig invullen van vrije momenten is voor een kleuter met ASS vaak een zeer moeilijke opdracht. Je kan je kind helpen door vrij spel meer concreet te gaan invullen. Dit kan op verschillende manieren.
  • ofwel hang je in de daglijn een pictogram dat verwijst naar een bepaalde plaats tuin, speelmat, kleine speeltafel, grote tafel, zetel,….
  • ofwel hang je in de daglijn een pictogram dat verwijst naar een activiteit vb. fiets, blokken, puzzel, TV, ….

• Het voordeel van werken met een verwijzer naar een bepaalde plaats: je hebt veel minder pictogrammen nodig! Eens gearriveerd op de juiste plaats, kan je bijkomende richtlijnen geven aan je kind.
  • je geeft je kind ter plekke speelgoed dat hij/zij leuk vindt
  • je laat je kind kiezen door twee spelmaterialen te tonen.
  • je zet een aantal spelmaterialen klaar in de situatie zelf waar je kind mee kan spelen. Je verdeelt het speelgoed m.a.w. over de verschillende speelruimtes of –hoeken en maakt zo een strikte koppeling tussen plaats en spelmateriaal zodat je kind weet waar hij/zij met het speelgoed moet spelen. Let op: teveel speelgoed leidt vaak tot chaos creëren en niets doen. Je kan beter de opties beperken en geregeld variëren.
  • je kan ook werken met spelkeuzekaarten in één of meerdere speelhoeken. Je kind kan dan één van de spelopties kiezen. Ofwel neemt je kind het gekozen speelgoed zelf, ofwel komt het dit vragen aan mama/papa evt. door de foto/picto in te ruilen voor het concrete speelgoed…

• Heel wat kinderen met ASS kunnen moeilijk alleen spelen. In de daglijn kan je makkelijk aangeven wanneer je al dan niet meespeelt door een pasfoto van mama/papa aan een picto (plaats/activiteit) te koppelen. Hangt de foto van mama/papa erbij, dan spelen we samen. Hangt er geen foto bij, dan speel je alleen. Zo is deze afspraak ook meteen voor het kind duidelijk.
• Blijf realistisch, ouders zijn en blijven het mooiste speelgoed. Plan dus geregeld een activiteit om samen te doen: samen spelen met de plasticine – een wandeling maken – samen koken – samen de auto wassen -…
• Sommige kinderen vlinderen makkelijk van de ene naar de andere plaats, van het ene naar het andere materiaal. Werken met een time timer, kookwekkertje, zandloper, muziekje, …. kan het kind helpen om langer met het gekozen speelgoed bezig te zijn (vb. je blijft aan tafel spelen met de plasticine tot het wekkertje gaat, de muziek stopt,….).
  Ook bestaan er leuke apps die tijd visueel verduidelijken (vb. Childrens’ countdown timer).